علل گرفتگی گوش و سرگیجه

تا به حال دچار گرفتگی گوش و سرگیجه شده‌اید؟ در اغلب زمان‌ها راهکاری برای درمان گرفتگی گوش و سرگیجه‌ ناشناس وجود ندارد؛ زیرا، در اکثر مواقع، این بیماری به پرده گوش و انسداد گوش مربوط می‌شود.

همه ما  حداقل یک‌بار در طول زندگی، سرگیجه و گرفتگی گوش را تجربه کرده‌ایم. علائم گرفتگی گوش زمانی ظاهر می‌شود که گوش میانی تحت فشار قرار داشته باشد. این علائم شامل احساس صدای باد در گوش، احساس تجمع مایع داخل گوش، کاهش میزان شنوایی و احساس کیپی گوش می‌شود.

همان‌طور که می‌دانید گوش‌ها مانند سایر اعضاء بدن مثل گوش، اعصاب، ستون مهره و … نقش پررنگی در حفظ تعادل بدن دارد. خوشبختانه، درمان‌های بسیاری برای این مسئله وجود دارد. در این مقاله به بررسی علل گرفتگی گوش و سرگیجه و درمان آن خواهیم پرداخت.

رابطه میان تعادل و گوش میانی:

ساختمان گوش را می‌توان به سه قسمت تقسیم کرد. قسمت خارجی گوش، شامل قسمت قابل مشاهده گوش است؛ مانند: کانال ورودی گوش و لاله گوش. در انتهای قسمت بیرونی گوش، یک غشاء محکم و کشیده با عنوان پرده گوش واقع شده است که موجب جدایی فضای گوش میانی از گوش خارجی می‌شود.

قسمت بعدی گوش، گوش میانی است که میان گوش داخلی و پرده گوش واقع شده است و این فضا مملوء از هوا است. کوچک‌ترین استخوان‌های بدن در گوش میانی قرار دارند؛ با نام‌های مالئوس «چکشی»، اینکوس «سندانی» و استپس «رکابی».

هرسه استخوان به یکدیگر متصل هستند و آخرین آن‌ها استپس «رکابی» است که با گوش داخلی در ارتباط است. از سوی دیگر، قسمت پشتی بینی به شیپور استاش متصل می‌شود و اجازه می‌دهد تا هوا در حال رفت و آمد باشد.

گوش داخلی شامل دو بخش دستگاه دهلیزی و حلزون گوش می‌شود. حلزون گوش از مایع پر شده و وظیفه‌ای مرتبط با امور شنوایی را بر عهده دارد. همچنین، پرز شنوایی نیز در این قسمت واقع  شده است و این سلول‌ها به صدا حساس هستند. از سوی دیگر، دستگاه دهلیزی موجب حفظ تعادل بدن می‌شود.

هر یک از قسمت‌های گوش وظیفه‌ای مشخص بر عهده دارند. هنگامی که در حال حرکت هستید، مایع گوش و سلول‌های مویی حرکت کرده و پیامی را تولید می‌کنند که این پیام به مغز ارسال می‌شود. مغز ما در کنار احساسات ارسالی و دیده‌ها به حفظ تعادل بدن کمک می‌کند و مانع از بروز مشکلات تعادلی می‌شود.

یکی از عوامل که موجب درد گوش می‌شود سرطان گوش می‌باشد که ما در مقاله ” سرطان گوش ” به علائم و درمان آن پرداخته‌ایم.

سرگیجه چگونه است؟

هنگام سرگیجه، فضای محیط اطراف‌تان به حرکت در خواهد آمد. سرگیجه اکثر افراد بعد از گذشت چند دقیقه بهبود می‌یابد. گاهی اوقات هم سرگیجه تا چند روز طول خواهد کشید و زندگی را مختل خواهد کرد.

برخی مواقع، احساس کاذب سرگیجه با علائمی همچون گرفتگی گوش، تهوع یا حتی استفراغ همراه می‌شود. سایر علائمی که با سرگیجه همراه است، به شرح زیر می‌باشد:

• عدم تعادل.
• زمین خوردن و یا احساس سقوط.
• احساس سبکی سر.
• از حال رفتن.
• سیاهی رفتن چشم.
• عدم تمرکز.
• تاری دید.
• احساس گیجی.
• احساس شناور بودن در محیط.

دلایل ایجاد سرگیجه:

• ایجاد ناهنجاری در ساختار مغزی.
• خونریزی در مخچه.
• سکته مغزی.
• اختلالات مرتبط با گوش میانی.
• ضربه دیدن سر.
• اضطراب.
• بیماری‌های مرتبط با سیستم عصبی.
• میگرن.
• نوسان فشار خون.
• کم آب شدن بدن.
• افت ناگهانی قند خون.

جرم گوش و سرگیجه :

آیا جرم گوش باعث سرگیجه میشود ؟ مایع موم مانند گوش وظیفه پاکسازی گوش و جلوگیری از ورود آلودگی به قسمت داخلی گوش را بر عهده دارد. در حالت طبیعی، جرم گوش نرم است. اما در مواردی، ممکن است سفت شده و منجر به گرفتگی فضای داخلی گوش شود.

سایر علائم گرفتگی گوش، ناشی از جرم:

• گوش درد.
• زنگ زدن گوش‌ها و احساس سرگیجه.

توجه داشته باشید که استفاده از گوش پاک‌کن‌ها در هنگام تمیز کردن گوش، می‌تواند باعث گرفتگی گوش‌ها شود. به همین خاطر، پزشکان توصیه می‌کنند که نباید از گوش پاک‌کن‌ها برای تمیز کردن داخل گوش استفاده شود؛ زیرا، گوش پاک‌کن‌ها موجب فشرده شدن جرم گوش و هدایت آن به نواحی عمیق‌تر می‌شود.

اگر بینی خود را جراحی کرده‌اید ممکن است دچار گوش درد شوید. ما در مقاله ” علت گوش درد بعد از عمل بینی ” این موضوع را بصورت کامل بررسی کرده‌ایم.

گرفتگی گوش و سرگیجه بخاطر عفونت گوش:

یکی از علل گرفتگی گوش و سرگیجه، گرفتگی گوش در اثر انسداد شیپور استاش می‌باشد. حلق و گوش میانی توسط لوله استاش به یکدیگر وصل می‌شوند.

مایع و مخاط گوش از طریق این لوله به سمت حلق حرکت می‌کند. بعضی مواقع، این مخاط به جای بلعیده شدن توسط حلق، در گوش میانی گیر کرده و منجر به گرفتگی گوش و عفونت می‌شود.

همانطور که در بالا ذکر شده است که درون گوش داخلی، مایع قرار دارد که تشخیص وضعیت بدن را برای مغز آسان‌تر می‌کند. در بیماری‌هایی که با عفونت گوش همراه است و یا باعث التهاب اعصاب تعادلی گوش می‌شود، فرد احساس سرگیجه خواهد کرد.

همچنین، برخی از میکروب‌ها و ویروس‌ها می‌توانند به طور مستقیم به گوش میانی راه پیدا کنند و باعث بروز سرگیجه شوند. اغلب، سرگیجه ناشی از عفونت گوش به صورت ناگهانی، ظاهر می‌شود و همراه با علائمی از قبیل کاهش شنوایی، حالت تهوع، تب، گوش درد و وزوز گوش می‌باشد.

گرفتگی گوش و سرگیجه ناشی از بیماری منیر :

بیماری منیر « Meniere’s Disease » یک اختلال در گوش داخلی است که در اثر پارگی پرده گوش یا افزایش فشار مایع درونی گوش اتفاق می‌افتد. اکثر مواقع، تنها یک گوش درگیر می‌شود و 15 درصد مواقع شاهد درگیر شدن هردو گوش بیمار خواهیم بود.

یکی از نشانه‌های این بیماری، کاهش شنوایی، حالت تهوع، سرگیجه‌های چند ساعته و احساس گرفتگی گوش می‌باشد. علت اصلی بیماری منیر ناشناخته است و اغلب در سنین 30 تا 60 سال دیده می‌شود.

گرفتگی گوش و سرگیجه ناشی از تومور عصب شنوایی :

تومور عصب شنوایی «Acoustic Neuroma» یک بیماری نادر و نوعی تومور خوش‌خیم غیرسرطانی با رشد آهسته است که  با نام شوانومای وستیبولا« vestibular schwannoma»  شناخته شده است.

این تومور، عصب اصلی شنوایی گوش داخلی که به مغز می‌رود را درگیر می‌کند. شاخه‌های عصب شنوایی تاثیر مستقیمی در حفظ تعادل و شنوایی دارد. در نتیجه، فشار ناشی از تومور بر روی تعادل و شنوایی تاثیر می‌گذارد و باعث احساس گرفتگی گوش، سرگیجه، زنگ‌زدگی گوش و کاهش شنوایی می‌شود.

در موارد شدید و رشد زیاد تومور، اعمال حیاتی فرد، تحت تاثیر تومور قرار گفته و تا حدی مختل می‌شود.

سندرم رامسی هانت :

سرگیجه و گرفتگی گوش ، یکی دیگر از نشانه‌های سندرم رامسی هانت است. در این بیماری عفونی، کانال شنوایی خارجی درگیر شده و با علائمی همچون فلج صورت، تهوع، کاهش شنوایی، سرگیجه و افزایش دمای بدن همراه می‌شود.

سندرم رامسی هانت توسط ویروس زونا « ویروس هرپس زوستر » ایجاد می‌شود.

گاهی اوقات گوش شما به شستشو نیاز دارد. ما در مقاله ” شستشوی گوش ” هرآنچه که باید درباره آن بدانید را برای شما بیان کرده‌ایم.

کیپ شدن گوش و سرگیجه ناشی از عفونت داخلی

گاهی اوقات علت گرفتگی گوش و سرگیجه می تواند عفونت داخلی گوش باشد. اوتیت مدیا Otitis Media نام دیگری برای عفونت گوش میانی است که به معنای عفونت پشت پرده گوش می‌باشد و با علائمی چون سنگینی سر و گرفتگی گوش همراه است. این نوع از عفونت گوش ممکن است پس از هر وضعیتی که مانع از تخلیه مایع گوش میانی شود، مانند آلرژی و حساسیت، گلودرد، عفونت های تنفسی و یا سرماخوردگی، اتفاق افتد.

علت منگی گوش ، احساس داغ شدن گوش و سرگیجه از نمونه علائمی است که بیشتر کودکان و حتی بزرگسالان در صورت عفونت گوش میانی تجربه می‌کنند. عفونت گوش برای بزرگسالان جدی تر از عفونت گوش در کودکان می‌باشد. در نتیجه لازم است جهت تشخیص و درمان مایع گوش میانی و سرگیجه ، آزمایشاتی انجام گیرد. 

بهتر است در مواجهه با چنین علائمی با پزشک متخصص در رابطه با درمان گرفتگی گوش و سرگیجه مشورت کنید چرا که عفونت گوش میانی تنها یکی از موارد علت گرفتگی گوش و سرگیجه می‌باشد. عفونت گوش میانی انواع مختلفی دارد که هر کدام به شکل متفاوتی بر وضعیت گوش افراد تاثیر می‌گذارد:

اوتیت میانی حاد Acute otitis media: این نوع از عفونت به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد. از علائم آن علاوه بر گرفتگی گوش و سرگیجه می‌توان به التهاب و قرمزی گوش، چرک زیر پردهه گوش، تب و گوش درد اشاره کرد.

اوتیت میانی مزمن Chronic otitis media: این نوع از عفونت آرام آرام و طی ماه ها یا سالها اتفاق می افتد. در این نوع عفونت گوش میانی، مایعی چرکین از گوش خارج می‌شود که با سنگینی سر و گرفتگی گوش همراه است اما دردناک نمی‌باشد.

اوتیت میانی همراه با افیوژن Otitis media with effusion: پس از ازبین رفتن عفونت گوش میانی، در این ناحیه، مایعی مخاطی تشکیل می‌شود که علت گرفتگی گوش و سرگیجه افراد همین مایع مخاطی می‌باشد.

اوتیت میانی مزمن همراه با افیوژن Chronic otitis media with effusion: مایع (افیوژن) یا همان مخاط پس از عفونت برای مدت طولانی در گوش میانی باقی می‌ماند حتی اگر عفونتی در این ناحیه وجود نداشته باشد. در نتیجه ممکن است موجب گرفتگی گوش و سرگیجه شده و بر شنوایی شما تاثیر بگذارد.

خلاصه آنکه…

سرگیجه به حالتی گفته می‌شود که فرد با چشم‌های باز احساس می‌کند که سقف اتاق دور سرش می‌چرخد و هنگامی که چشم‌هایش را می‌بندد احساس می‌کند که خودش در حال چرخش در اطراف اشیاء است.

در صورت بالا رفتن فشار داخلی گوش، احساس سرگیجه مربوط به مجاری نیم‌دایره‌ای موجود در گوش می‌شود. به همین خاطر،  بهتر است در زمان احساس سرگیجه‌های شدید و حمله‌ای همراه با احساس گرفتگی گوش و سنگینی باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

اغلب سرگیجه‌های غیرواقعی و همراه با احساس گیجی و منگی را می‌توان ناشی از افت شدید فشار دانست. توصیه ما این است که در صورت احساس گرفتگی گوش و سرگیجه، به متخصص مراجعه کرده و با گرفتن نوار گوش و یا انجام آزمایش‌های مختلف از علت بیماری آگاه شوید.

در صورت جدی نبودن بیماری، می‌توان از درمان‌های دارویی استفاده کرد. اما گاهی‌هم نیاز به درمان‌های غیر دارویی مانند عمل زیبایی گوش، تزریق، برداشتن ارگان حسی گوش داخلی و… است.

سوالات متداول