رینیت آلرژیک چیست، علائم و راه‌‎های درمان آن چگونه است؟

تا به حال در اثر تماس یا گرد و غبار یا یک تکه از پوست حیوانات خانگی دچار تنگی نفس و عطسه شده‌اید ؟ یک بیماری شایع به اسم رینیت آلرژیک « Allergic Rhinitis » وجود دارد که باعث بروز مجموعه‌ای از علائم حساسیت و درگیری شدید بینی می‌شود. این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که مواد آلرژی‌زا وارد مجرای تنفسی شوند. بعد از ورود مواد آلرژی‌زا بدن شروع به تولید نوعی مواد شیمایی مانند هیستامین می‌کند که منجر به بروز علائم آلرژی در فرد خواهد شد.

میزان درگیری افراد و مواد آلرژی‌زا در افراد مختلف متفاوت است. بیماران مبتلا به Allergic Rhinitis معمولا دچار علائم چشمی و تنگی نفس می‌شوند. در ادامه به رینیت چیست ، رینیت آلرژیک چیست ، عوارض رینیت آلرژیک و … می‌پردازیم و نحوه درمان رینیت آلرژیک را برای شما بیان می‌کنیم پس تا انتهای مقاله همراه باشید.

رینیت چیست ؟

رینیت چیست « rhinitis چیست » ؟ نوعی واکنش است که باعث التهاب غشای مخاط حفره بینی می‌شود. در فصول سرد سال بیماری‌های تنفسی مانند آنفولانزا و سارس باعث بروز رینیت بینی می‌‌شوند. از شایع‌ترین عوارض این بیماری می‌توان به آبریزش و گرفتگی بینی اشاره کرد. هنگامی که رینیت بینی از نوع آلرژیک باشد، بیمار علاوه بر موارد فوق مبتلا به سرفه، سردرد و خارش بینی نیز خواهد شد.

انواع رینیت چیست :

• رینیت آلرژیک؛
• رینیت غیر آلرژیک؛
• رینیت آتروفیک؛
• رینیت ویروسی؛
• رینیت وازوموتور.

رینیت آلرژیک چیست ؟

ترکیب پادتن‌ها با مواد آلرژی‌زا باعث تولید نوعی موادی شیمیایی از قبیل لکوترین‌ها یا هیستامین‌ها می‌شود. مواد شیمیایی ترشح شده منجر به بروز واکنش‌های شیمیایی و افزایش نفوذ پذیری مویرگ‌ها خواهد شد که نتیجه آن آبریزش، خارش و قرمزی بینی و تورم گلو خواهد بود. لازم به ذکر است که علائم Allergic Rhinitis که در زبان عامیانه به آن رینیت آلرژی می‌گویند، در افراد مختلف متفاوت است.  شاید برایتان جالب باشد که حدود 10 درصد از مردم جهان مبتلا به این مشکل هستند.

انواع Allergic Rhinitis را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم نمود :

⇐ حاد و فصلی :

حساسیت فصلی یا تب  یونجه بیشتر در فصل‌های بهار و تابستان که گرده درختان و گل‌ها در هوا پخش می‌شود، شیوع پیدا می‌کند و علائم آن تا چندین هفته باعث آزار فرد و بیمار خواهد شد. ( این بیماری شایع هیچ ارتباطی با تب و یونجه ندارد! )

⇐ مزمن و همیشگی :

شدت علائم در رینیت آلرژیک مزمن کمی خفیف‌تر از فصلی است و علت آن این است که مواد آلرژی‌زا همیشه در محل زندگی و اطراف شما وجود دارد .

علائم رینیت آلرژیک چیست ؟

یکی از رایج‌ترین سوالات مراجعه کنندگان این است که ” رینیت آلرژی چه علائمی داره ؟ ” Allergic Rhinitis معمولا علائمی همانند سرماخوردگی دارد که بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زا بروز می‌کند. در اغلب موارد Allergic Rhinitis به طور خفیف رخ می‌دهد و به راحتی درمان می‌شود. گاهی اوقات هم آنقدر علائم این بیماری شدید و حاد است که درمان آن ممکن است سال‌ها طول بکشد. در زیر با برخی از رایج‌ترین علائم Allergic Rhinitis آشنا خواهید شد:

• خارش دهان، گلو و پوست؛
• خارش و آبریزش بینی؛
• گرفتگی بینی؛
• گرفتگی گوش؛
• حساسیت به بوهای مختلف؛
• کهیر؛
• عطسه؛
• سرفه و گلودرد؛
• خارش و آبریزش چشم؛
• تیرگی زیر چشم؛
• پف اطراف چشم؛
• سردرد.

اولین قدم جهت پیشگیری و درمان رینیت آلرژیک، شناسایی عوامل آلرژی‌زا است. با رعایت موارد زیر می‌توان تا حد قابل ملاحظه‌ای از بروز این عارضه آزاردهنده پیشگیری نمود:

• کاهش رطوبت خانه، گردگیری و نظافت منظم فضای خانه از جمله مواردی است که باعث کاهش آلرژن‌های خانگی می‌شود.
• اگر به گرده گیاهان آلرژی دارید، استفاده از عینک آفتابی، بستن پنجره‌ها و خودداری از قرار گرفتن در فضای باز به خصوص در عصر و شب‌ها می‌تواند راهکاری کارآمد جهت پیشگیری از وقوع رینیت بینی به حساب بیاید.

با فرا رسیدن فصل بهار، حساسیت فصلی گریبان‌گیر برخی از افراد خواهد شد. ما در مقاله ” درمان حساسیت فصلی ” به علائم و درمان این حساسیت می‌پردازیم.

 عوارض رینیت آلرژیک :

متاسفانه پیشگیری از Allergic Rhinitis کمی دشوار است و نیاز به رعایت یکسری نکات و مراقبت‌های ویژه دارد. برخی از عوارض رینیت آلرژیک که باعث کاهش کیفیت زندگی فرد می‌شود به شرح زیر است:

• بی‌خوابی؛
• حادتر شدن علائم آسم؛
• بروز مشکلات تنفسی؛
• بروز عفونت‌های مکرر گوش؛
• سینوزیت.

رینیت غیر آلرژیک چیست؟

در صورت ابتلا به رینیت قسمت درونی بینی ملتهب می‌شود و علائمی مانند آبریزش و انسداد حفره‌های بینی را تجربه خواهید کرد. همچنین احتمال دارد که بیمارتجربه احساس درد یا فشار در بینی و سینوس داشته باشد.

رینیت غیر آلرژیک « nonallergic rhinitis » هنگامی اتفاق میفتد که علت تورم و التهاب پوشش داخلی بینی مواد آلرژی‌زا نباشد. عارضه التهاب پوشش داخلی بینی ناشی از تورم رگ‌های خونی و تجمع مایع بین بافتی است که در آثر آن  گرفتگی بینی رخ می‌دهد و در نهایت باعث انسداد یا آبریزش بینی می‌شود.

علت بروز رینیت غیر آلرژیک بینی را می‌توان به عوامل داخلی همانند عدم تعادل هومونی و استرس یا عوامل خارجی از قبیل عفونت‌های ویروسی و عوامل محیطی مرتبط دانست.

عوارض nonallergic rhinitis شامل موارد زیر می‌شود:

• ایجاد پولیپ بینی ( کیسه‌های پر شده از مایعات غیر طبیعی که درون سینوس یا مجاری بینی رشد می‌کنند و منجر به انسداد بینی می‌شوند. )
• بروز سینوزیت ( نوعی عفونت ویروسی یا باکتریایی که باعث تورم و التهاب بینی می‌شود. )

رینیت وازوموتور همان رینیت آلرژیک است؟

بسیاری از علائم رینیت وازوموتور شبیه به علائم رینیت آلرژیک است. این موضوع در کنار نبود هیچ آزمایش خاصی جهت تشخیص وازوموتور باعث شده است شناسایی این بیماری کمی دشوار شود.

به همین خاطر جهت تشخیص صحیح نوع رینیت، بعد از حذف دلایل آلرژیک از سه تست آزمایش خون، تست پچ و تست خراش پوست استفاده می‌کنند. در صورتی که نتایج آزمایش حاکی از نبود واکنش‌های آلرژیک باشد، رینیت وازوموتور تشخیص داده خواهد شد.

نحوه درمان رینیت چیست :

در حالت کلی بهتر است که شیوه زندگی‌تان را اصلاح کنید و در تماس با آلرژن‌ها قرار نگیرید. در صورتی که با رعایت‌های فردی موفق به رهایی از علائم رینیت نباشید، پزشک با تجویز داروی ضد رینیت آلرژیک تلاش می‌کند تا به تسریع روند بهبود شما کمک کند.

درمان‌های پزشکی شامل استفاده از اسپری‌های استنشاقی و داروی ضد رینیت آلرژیک خوراکی می‌شود که در زیر به بررسی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت:

1) آنتی هیستامین‌ها:

هیستامین‌ها نوعی مواد شیمیایی هستند که به شکل طبیعی در واکنش به آلرژن‌ها تولید و ترشح می‌شود.  آنتی هیستامین‌ها با متوقف کردن تولید هیستامین و علائم ناشی از آلرژی باعث درمان عطسه، آبریزش بینی، آبریزش چشم، سوزش بینی و التهاب بافت‌های درونی بینی می‌شوند. برخی از آنتی هیستامین‌ها به شرح زیر می‌باشند:

• فکسوفنادین؛
• دیفن هیدرامین؛
• دسلوراتادین؛
• سیتریزین؛
• لووستیریزین؛
• لوراتادین.

هریک از داروهای فوق از بهترین داروی رینیت آلرژیک به حساب می‌آیند. اما بهتر است قبل از شروع مصرف دارو، ابتدا با پزشک خود مشورت نمایید و علائم خود را با او در میان بگذارید.

2) ضد احتقان‌ها :

از دیگر داروهای درمان رینیت بینی می‌توان به داروهای ضد احتقان اشاره کرد. این دسته از داروها با کاهش التهاب و تورم مجاری تنفسی باعث تسکین علائم بیماری می‌شود. این دسته از داروها به شکل قرص، شربت، قطره و اسپری تولید و عرضه می‌‌شود.

این دسته از داروها درمان مناسبی برای رینیت آلرژیک و رفع فشار سینوسی هستند. استفاده یک دوره کوتاه و تقریبا 3 روزه گرفتگی بینی را رفع کرده و باعث توقف علائم بیماری می‌شود. در زیر برخی از داروهای ضد احتقان آورده شده است:

• فنیل افرین؛
• اکسی متازولین؛
• شبه افدرین.

در صورتی که مبتلا به بیماری‌های قلبی، تنفسی، سابقه سکته مغزی، اضطراب، بی‌خوابی و یا فشار خون بالا هستید، قبل از مصرف داروهای ضد احتقان با پزشک مربوطه مشورت نمایید.

3) اسپری بینی و قطره چشم :

اسپری بینی و قطره چشم از درمان‌های کارآمد رینیت آلرژیک است که باعث فروکش کردن تورم و خارش بینی و سوزش چشم‌ها می‌شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

هنگامی که رینیت بینی باعث شده خواب شب شما مختل شود و کیفیت فعالیت‌های روزمره‌تان کاهش یابد، زمان آن رسیده است که برای درمان به یک متخصص مراجعه فرمایید و علائم خود را با او در میان بگذارید.

نکاته پایانی :

1) در حالت کلی رینیت غیر آلرژیک و آلرژیک یک بیماری بی‌خطر است که می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر خود قرار دهد.

2) بی‌توجهی به درمان و نادیده گرفتن التهاب‌های مداوم و مزمن بینی باعث بروز مواردی از قبیل پولیپ بینی، سینوزیت و  عفونت گوش میانی می‌شود؛ لذا درمان به موقع انواع رینیت بینی باعث پیشگیری از سایر بیماری‌ها خواهد شد.

3) قبل از مصرف انواع دارو با پزشک مربوطه یا یک داروساز مشورت کنید و از بی‌خطر بودن داروهای مصرفی اطمینان خاطر کسب نمایید؛ زیرا رینیت دارویی یکی از عوارض مصرف برخی داروهای درمانی است.

به طور کلی سعی کردیم در مطالب فوق تا Allergic Rhinitis یا همان رینیت آلرژی را با یکدیگر بررسی نماییم. اگر سوال یا نکته‌ای است که ما ذکر ان را فرموش کرده‌ایم در زیر با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول